به گزارش منیبان به نقل از مرکز مشاوره حقوقی دینا، مساوی شدن سهم الارث دختر و پسر، همواره یکی از چالش های تقسیم ارث بوده است. گاهی تصور می شود که سهم الارث دختر و پسر در سال ۱۴۰۳ مساوی شده؛ در حالی که این موضوع صحیح نیست. به عبارت دیگر، قانون تقسیم سهم الارث دختر و پسر در سال ۱۴۰۳ همان قانون مدنی است که به موجب آن، سهم الارث پسران ، دو برابر سهم الارث دختران است.
زمانی که شخصی فوت می کند ، ترکه یا میراث وی ، به صورت قهری ، به ورثه آن شخص تعلق می گیرد و باید بر اساس قواعد و ضوابط ارث ، میان آن ها تقسیم شود. لازم به ذکر است که قواعد مربوط به سهم الارث ورثه متوفی ، در قانون مدنی ، تدوین شده است که این قواعد نیز نشات گرفته از شرع مقدس اسلام می باشند.
در صورتی که شخص فوت شده ، فرزند یا فرزندانی داشته باشد ، بعد از فوت ، آثار حقوقی مختلفی ، از جمله در خصوص ارث ، متوجه آن ها می شود . فرزندان باید ، اقدام به تقسیم ترکه متوفی نمایند و این امر ، در صورت عدم توافق بین فرزندان دختر و پسر ، باید کاملا مطابق سهم الارث مشخص در شرع و قانون باشد. یکی از مهم ترین سوالاتی که در زمینه سهم الارث پسر و دختر وجود دارد ، آن است که میزان سهم الارث دختر و پسر چقدر می باشد؟
برای پاسخ دادن به این سوال ، در ادامه این مقاله ، ابتدا به توضیح سهم الارث دختر و پسر در سال ۱۴۰۳ می پردازیم و سپس ، قانون برابری سهم الارث این دو گروه را بررسی می نماییم و در ادامه نیز به این سوال می پردازیم که آیا سهم الارث پسر و دختر مساوی شده است یا خیر ؟
یکی از مهم ترین اسباب مالکیت در قانون مدنی ، ارث بردن می باشد . قواعد مربوط به ارث بردن از متوفیان ، در قانون مدنی ، به صورت دقیق و کامل ، مشخص شده است . به این معنا که طبقات و درجات ارث ، اینکه چه اشخاصی از متوفی ارث می برند و میزان سهم الارث هریک از وراث مشخص شده است.
به عنوان نمونه ، در قانون مدنی ، طبقات و درجات ارث ، در سه طبقه بیان شده است که طبقه اول ارث ، شامل پدر و مادر متوفی ، فرزندان متوفی و نیز نوه های متوفی می باشند . به همین دلیل ، یکی از مهم ترین وراثی که می توان برای متوفی متصور بود ، فرزندان یا اولاد وی می باشند که به همراه پدر و مادر متوفی ، می توانند ارث ببرند .
از جمله مهم ترین شرایط ارث بردن نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، این شرط بوده که فرزند مستقیم پدربزرگ یا مادربزرگ، نباید در هنگام فوت آنها زنده باشد. میزان ارث نوه از ترکه اجداد خود نیز بر اساس سهم الارث پدر یا مادر او تعیین می گردد. بنابراین، سهم نوه پسری، از ارثیه اجداد، دو برابر سهم نوه دختری خواهد بود.
فرزندان متوفی ، ممکن است دختر و یا پسر باشند ؛ علاوه بر آن ، امکان دارد متوفی ، هم پسر و هم دختر داشته باشد . به همین دلیل ، این سوال مطرح می شود که بر اساس قانون ، سهم الارث پسر و دختر چقدر تعیین شده است؟ همچنین این سوال نیز مطرح است که سهم الارث دختر و پسر در سال ۱۴۰۳ چقدر است ؟
قبل از اینکه سهم الارث دختر و پسر در سال ۱۴۰۳ را توضیح دهیم ، باید به این نکته نیز اشاره نمود که زوج و زوجه متوفی ، قبل از اینکه ارث میان فرزندان دختر و پسر تقسیم شود ، سهم الارث خود را بر می دارند که برای دریافت اطلاعات بیشتر ، در خصوص سهم الارث همسر متوفی ، می توانید مقاله ارث زوج و زوجه را مطالعه نمایید .
در این مرحله ، برای تقسیم ارث ، میان فرزندان متوفی ، باید بر اساس ماده ۹۰۷ قانون مدنی عمل نمود . در این ماده ، پیش بینی شده است که اگر فرزند متوفی ، یک نفر باشد ، چه پسر و چه دختر ، تمامی ترکه متوفی به وی خواهد رسید . با این وجود ، ممکن است که فرزندان متوفی ، متعدد باشند که در این صورت ، به شرح زیر عمل می شود :
اگر همه فرزندان متوفی ، دختر باشند ، ترکه متوفی بین آن ها به صورت مساوی تقسیم می شود و اگر فرزندان متوفی ، همگی پسر باشند نیز ، تمامی ترکه یا میراث متوفی ، میان آن ها به صورت مساوی تقسیم می شود . اما ، در صورتی که وراث متوفی ، هم دختر و هم پسر باشند ، بر اساس قانون ، پسران ، دو برابر دختران ارث می برند و به عبارت دیگر ، سهم الارث پسران ، دو برابر دختران است .
لذا ، با در نظر گرفتن این نکته ، تقسیم سهم الارث دختر و پسر در سال ۱۴۰۳ صورت می گیرد . به این منظور ، برای تقسیم ارث فرزندان در سال ۱۴۰۳ ، ابتدا ، برای هر فرزند پسر ، دو سهم در نظر گرفته و برای هر فرزند دختر نیز یک سهم در نظر گرفته می شود . سپس ، مجموع ترکه متوفی را تقسیم بر تعداد این سهام می نمایند . پس از اینکه مبلغ هر سهم مشخص شد ، از آن جهت که سهم الارث پسر ، دو برابر دختر می باشد ، سهم الارث دختران ، معادل یک سهم و سهم الارث پسر ، معادل دو سهم خواهد بود .
قانون برابری سهم الارث دختر و پسر در سال ۱۴۰۳
در قسمت قبل ، به توضیح سهم الارث دختر و پسر در سال ۱۴۰۳ پرداخته شد و همانطور که بیان نمودیم ، بر اساس قانون مدنی ، اگر همه فرزندان پسر باشند ، ارث متوفی ، میان آن ها به صورت مساوی تقسیم می شود و اگر همگی ، فرزند دختر باشند نیز به همین ترتیب عمل خواهد شد . با این وجود ، اختلاف در تقسیم ارث ، معمولا در صورتی به وجود می آید که وراث متوفی ، شامل دختران و پسران باشد .
همانطور که ذکر شد ، بر اساس حکم دین مبین اسلام ، پسران ، دو برابر دختران ارث می برند و در تبیین حکم تفاوت در سهم الارث دختر و پسر ، بیان شده است که از آن جهت که پسران ، متکفل معیشت خانواده هستند ، سهم الارث آن ها دو برابر خواهران شان می باشد و از آن رو که دختران ، در خصوص تامین مایحتاج خانوادگی ، تکلیف و وظیفه ای ندارند ، سهم الارث آنها از برادران شان کمتر است و نصف پسران ارث می برند .
اما ، گاهی ، این سوال مطرح می شود که آیا در سال ۱۴۰۳ ، قانون برابری سهم الارث دختر و پسر به تصویب رسیده است ؟ به عبارت دیگر ، آیا سهم الارث پسر و دختر مساوی شده است ؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که حکم نابرابر بودن سهم الارث فرزندان پسر و دختر که در قانون مدنی بیان شده است ، مستند به شرع مقدس اسلام و مستنبط از آیات قرآن کریم می باشد و تا زمان حاضر ، قانون برابری سهم الارث دختر و پسر در سال ۱۴۰۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسیده است .
با این حال ، اگر چه افراد نمی توانند موجب محرومیت از ارث فرزندان خود شوند ، اما ، به دلیل نابرابر بودن سهم الارث فرزندان دختر و پسر ، در صورت تمایل ، می توانند در طول زمان حیات خود ، برای اینکه سهم الارث پسر و دختر مساوی شود ، به نفع فرزندان دختر خود ، اموالی را وصیت تملیکی نموده و یا اموال خود را به نام فرزندان دختر خود بزنند . این وصیت که تا میزان یک سوم اموال متوفی ، لازم الاجرا است ، می تواند زمینه بهره مندی بیشتر فرزندان دختر متوفی از ترکه متوفی را فراهم نماید .
پس از توضیح در خصوص قانون برابری سهم الارث دختر و پسر ، در ادامه قصد داریم ، به این پرسش پاسخ دهیم که آیا سهم الارث پسر و دختر مساوی شده است یا خیر؟
آیا سهم الارث دختر و پسر در سال ۱۴۰۳ مساوی شده است
در قسمت قبل ، به توضیح قانون برابری سهم الارث پسران و دختران پرداخته شد و همانطور که بیان نمودیم ، تا سال ۱۴۰۳ ، قانونی در خصوص برابر شدن سهم الارث پسران و دختران به تصویب نرسیده است . لذا ، به این سوال که آیا در سال ۱۴۰۳ ، سهم الارث پسر و دختر مساوی شده است یا خیر ، باید پاسخ منفی داد .
